مالفورماسیون شریانی وریدی (AVM) خطرناک ترین ناهنجاری های عروق مغزی هستند که در بسیاری از موارد می‌توانند باعث خونریزی داخل جمجمه و صرع شوند.
AVM های مغزی شایع نیستند و تقریبا در 0/1 درصد از جمعیت، یک دهم بروز آنوریسم داخل جمجمه ای رخ می دهند. ضایعات فوق تنتوریال 90 درصد از AVM های مغزی را تشکیل می دهند. مابقی در حفره خلفی هستند. معمولا به صورت ضایعات منفرد رخ می دهند، اما تا 9 درصد آن ها متعدد هستند.
تخمین زده می شود که AVM های مغز زمینه ساز 1 تا 2 درصد از سکته های مغزی، 3 درصد سکته های مغزی در بزرگسالان جوان و 9 درصد از خونریزی های زیر عنکبوتیه هستند.
علائم بالینی مالفورماسیون شریانی وریدی
خونریزی داخل جمجمه ای (40 تا 60 درصد)
خونریزی ها معمولا داخل پارانشیمی هستند، اما بسته به محل AVM مغز، خونریزی داخل بطنی یا زیر عنکبوتیه جداگانه یا همزمان نیز ممکن است رخ دهد. همچنین خونریزی در فضای زیر عنکبوتیه برای AVM های سطحی رایج است.
داده های گذشته نگر نشان می دهد که تظاهرات اولیه با خونریزی ممکن است برای کودکان در مقایسه با بزرگسالان بیشتر محتمل باشد (56 در مقابل 43 درصد در یک مطالعه).
تشنج (10 تا 30 درصد)
تشنج ها معمولا کانونی هستند، ساده یا پیچیده جزئی، اما اغلب به ثانویه به طور جنرالیزه هستند. بیمارانی که دارای AVM های قشر مغز، بزرگ، متعدد و تخلیه سطحی هستند، بیشتر با تشنج مراجعه می کنند. محل AVM بر نوع تشنج و نشانه شناسی تأثیر می گذارد.
نقص عصبی کانونی
این تظاهرات برای AVM مغزی نسبتا غیرمعمول است. در حالی که فرضیه سندرم سرقت عروقی باعث این تظاهرات می شود، در بیشتر موارد نقص عصبی کانونی به دلیل اثر توده ای ناشی از خونریزی ایجاد می شود.
سردرد
هیچ ویژگی خاص سردردی وجود ندارد که با AVM مرتبط باشد، که ممکن است تصادفی با سردرد باشد. در یک مطالعه، 0/2 درصد از بیماران مبتلا به سردرد و معاینات عصبی طبیعی، AVM داشتند.
یافته های اتفاقی (10 تا 20 درصد)
تعدادی از AVM های مغز بدون علامت در تصویربرداری با MRI مغز یا سی تی اسکن به دلایل دیگر کشف می شوند.
درمان مالفورماسیون شریانی وریدی
خارج سازی ضایعه به روش میکروسرجری
خارج سازی ضایعه به روش جراحی میکروسکوپی، طولانی ترین سابقه استفاده را برای درمان قطعی بیماران مبتلا به مالفورماسیون شریانی وریدی (AVM) دارد و بهترین شانس را برای درمان فوری در بیمارانی که در معرض خطر بالای خونریزی هستند ارائه می‌دهد. این جراحی پیچیده است و اغلب نیاز به برنامه ریزی دقیق با بررسی مطالعات تصویربرداری دارد.
مزایای اصلی اکسیزیون میکروسرجری در مقایسه با سایر مداخلات (رادیوسرجری و آمبولیزاسیون اندوواسکولار) شامل میزان موفقیت بالای انسداد کامل نیدوس، حذف فوری خطر خونریزی و دوام طولانی مدت است. معایب، شامل ماهیت تهاجمی درمان با خطر اختلالات عصبی مربوط به تشریح پارانشیم مغزی مجاور طبیعی و ساختارهای عصبی عروقی مورد نیاز برای رسیدن به AVM و دوره نقاهت طولانی تر است.
عوارض بعد از عمل شامل انفارکتوس شریانی یا وریدی یا خونریزی از حفره رزکسیون است. به طور معمول، آرتریوگرام پس از جراحی برای ثبت برداشتن کامل ضایعه انجام می شود. موارد جداگانه ای از خونریزی در بستر رزکسیون علیرغم حذف در آنژیوگرافی مشاهده شده است. مکانیسم چنین خونریزی نامشخص است، اما ممکن است ماهیت وریدی داشته باشد. علاوه بر آسیب قشر مغز، آسیب تراکت فیبر عمقی می تواند باعث عوارض گذرا یا دائمی شود. ارزیابی قبل از عمل با استفاده از مطالعات MRI عملکردی همراه با تراکتوگرافی ممکن است به حداقل رساندن چنین عوارضی کمک کند.
یک عامل مهم در توصیه درمانی، ارزیابی خطر جراحی است. بسیاری از جراحان از مقیاس درجه بندی Spetzler-Martin برای ارزیابی خطر جراحی استفاده می کنند. چندین مطالعه خطر جراحی را با نمره مقیاس درجه بندی Spetzler-Martin بالاتر مرتبط کرده اند. جنسیت زن نیز ممکن است خطر جراحی را افزایش دهد.
